Tradycyjne nauczanie matematyki opiera się na podejściu, w którym nauczyciel prezentuje nowe pojęcie, uczniowie ćwiczą konkretną umiejętności, a dopiero na końcu rozwiązują zadania tekstowe, w których muszą wykorzystać zdobytą wiedzę. Badania pokazują, że metoda ta nie zawsze pomaga uczniom w zrozumieniu i zapamiętaniu koncepcji matematycznych.
Alternatywnym podejściem jest nauczanie matematyki poprzez rozwiązywanie problemów. Oznacza to, że uczniowie uczą się nowych pojęć matematycznych poprzez pracę nad problemem. Zadania stają się narzędziem do poznania danego zagadnienia matematycznego i zrozumienia go, a nie tylko testem sprawdzającym wcześniej zdobytą wiedzę.
Jak to działa w praktyce?
Wyobraźmy sobie, że chcemy, aby uczniowie zrozumieli, że liczby można rozbijać na sumy na różne sposoby (np. 5 = 0 + 5, 5 = 1 + 4, 5 = 2 + 3 itd.). Zamiast bezpośrednio podawać im te informacje, nauczyciel może przedstawić problem:
Ewa ma białe i czerwone tulipany, które układa w wazonie. Jeśli chce użyć dokładnie 5 tulipanów, ile z nich może być białych, a ile czerwonych?
Uczniowie mogą badać problem na różne sposoby: korzystając z liczmanów, rysując lub zapisując liczby. W trakcie pracy sami odkryją różne kombinacje, zauważą przemienność dodawania (np. 2 + 3 i 3 + 2) oraz rozważą możliwość wykorzystania zera jako jednego ze składników (np. 5 + 0).
To odwrócone podejście sprawia, że uczniowie angażują się w naukę, zamiast biernie przyswajać informacje.
Rola nauczyciela
Choć mogłoby się wydawać, że nauczyciel ma mniej pracy, bo uczniowie ,,sami rozwiązują problemy”, w rzeczywistości jego rola jest bardziej wymagająca niż w czasie tradycyjnej lekcji. Nauczyciel musi:
-> Dobierać zadania, które pozwolą uczniom samodzielnie odkrywać strategie i zależności.
-> Zadawać pytania, które pomagają uczniom weryfikować i rozwijać swoje myślenie.
-> Słuchać, analizować odpowiedzi uczniów i w odpowiednim momencie udzielać wskazówek.
Dlaczego warto?
-> Matematyka nabiera sensu – uczniowie mierzą się z problemami i łączą nowe pojęcia z już znanymi.
-> Rozwijają się kompetencje matematyczne – uczniowie ćwiczą rozwiązywanie problemów, rozumowanie, komunikację i reprezentację myśli matematycznych.
-> Zwiększa się pewność siebie – każda okazja do rozwiązania problemu to sygnał: ,,Wierzę, że potrafisz to zrobić”.
-> Lepsze zrozumienie dzięki kontekstowi – uczniowie uczą się matematyki w sposób powiązany z rzeczywistością.
-> Zadania dostosowane do różnych poziomów umiejętności – każdy uczeń może zacząć od własnej strategii i stopniowo rozwijać swoje myślenie.
-> Większa motywacja i mniej problemów z dyscypliną – gdy uczniowie są zaangażowani, mają mniej powodów do rozpraszania się.
-> Możliwość bieżącej oceny postępów – nauczyciel może na bieżąco obserwować, jak uczniowie rozumieją zagadnienie, i dostosować dalsze nauczanie.
-> To po prostu świetna zabawa! – uczniowie uwielbiają odkrywać i dzielić się swoimi pomysłami.
***
Przejście na nauczanie poprzez rozwiązywanie problemów wymaga zmiany podejścia – nie chodzi o kosmetyczne poprawki, ale o diametralną zmianę sposobu, w jaki postrzegamy nauczanie matematyki. Choć początkowo może się to wydawać trudne, efekty są tego warte!
Czy stosujecie nauczanie poprzez rozwiązywanie problemów? Jakie macie doświadczenia?